Harrigarria dira gizarteetan “etiko” kalifikatzailearekin aurkezten diren ekimenek sortzen dituzten erreakzioak. Ez dira adibide falta errezeloa justifikatzeko erakunde eta elkarte batzuk etikoak bezala definitzen direnean, ezen askotan horrela definitzeko sostengatzen duen inolako ibilbiderik edukitzen ez baitute. Gaur egun sarritan baieztatzen da susmo hori: errealitateak erakusten du etika eta ekonomia ez direla beti lotuta joaten.

Hori egia da (ezin dugu zalantzan jarri), ez da argudio zalantzagarria. Izan ere, tematu gara ez jartzen inoiz zalantzan. Horrexegatik da, hain zuzen ere, “etikoa” kalifikatzailea duen orori susmoa hartzeko. Ekonomia etsipenez jasaten dugu arlo ekonomikoan gertatzen denarekin zer ikusirik (zer eginik, are gutxiago) izango ez bagenu bezala. Etikaren aurrean, ordea, indartsuago sentitzen gara zalantzan jartzeko eta bere asmoekin ez fidatzeko. Ekonomiak gainezkatzen gaitu: uste izaten dugu ezin dugula ezer egin gertatzen dena ekiditeko. Tolerantzia lotsagarriaz jasaten ditugu sortzen dituen bidegabekeriak eta eragiten dituen desberdintasunak. Eta benetan, ez dugu ahaztu behar, xalotasun faltsu horrekin egiten ari garena da bazterkeria sortzen duen “makina” hori inoiz ez gelditzen laguntzea, eta jarrai dezan lanean iraingarria den normaltasun batez.

Jardunaldi honetan ez gara geldituko hain ondo errotuta dauden argudio horiei kontra egiteko. Izan ere, argi dago desadostasun hori indartu egiten dutela ekonomia eta etika inoiz ez adosten ahalegintzen direnek. Gure asmoa da azaltzea proposamena sostengatzen dituen oinarriak eta herritar gisa zein erroka aurkezten zaizkigun alternatiba horiekin. Nola eratu behar da banka etikoaren proposamen bat? Egin nahi duguna da hiritartasunari eskaintzea arlo ekonomikoaren eskakizun etikoei buruzko hausnarketa bat, gaurko sistema ekonomikoari aukera erreala eta benetakoa emateko erantzukizuna hartu nahi dutenekin.